Nhị bất tử Hậu Nghệ – Hằng Nga

Cổ sử Trung Hoa cho biết sau khi Hạ Khải mất con là Thái Khang lên nối ngôi. Thái Khang ham chơi bời, thích săn bắn, không quan tâm việc chính sự. Hậu Nghệ thường đi theo phục vụ Thái Khang. Thấy Thái Khang bỏ bê triều chính, Hậu Nghệ nảy sinh ý định giành ngôi.
Một hôm Thái Khang rời kinh đô đi săn ở đất Lạc. Hậu Nghệ bí mật tập kích kinh đô nhà Hạ, chiếm được kinh thành. Sau đó mang quân ra chặn bờ sông, phong toả lối về của Thái Khang. Thái Khang bị buộc phải lưu lạc đến hết đời.
Thần thoại Trung Hoa thì kể Hậu Nghệ có vợ là Hằng Nga, là những vị thần bất tử sống trên thượng giới. Một hôm, mười người con trai của Ngọc Hoàng biến thành mười mặt trời, làm cho mặt đất trở nên nóng bỏng và khô cằn. Hậu Nghệ, bằng tài bắn cung của mình, đã bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại một mặt trời. Ngọc Hoàng thấy các con trai của ông đã chết bèn trừng phạt Hậu Nghệ bằng cách đày Hậu Nghệ và Hằng Nga xuống hạ giới.
Thấy Hằng Nga rất đau khổ vì bị mất khả năng bất tử, Hậu Nghệ quyết định lên đường đi tìm thuốc trường sinh trong một cuộc hành trình dài và đầy gian khổ, nguy hiểm để hai người có thể trở lại cuộc sống bất tử. Hậu Nghệ đã gặp được Tây Vương Mẫu. Tây Vương Mẫu đồng ý cho Hậu Nghệ một viên thuốc để trở thành bất tử.
Hậu Nghệ mang viên thuốc về nhà và cất nó trong một cái hộp. Khi ông đi vắng, Hằng Nga tò mò mở chiếc hộp và, vô tình Hằng Nga đã nuốt chửng viên thuốc. Ngay lập tức Hằng Nga bay lên trời do thuốc quá mạnh. Hằng Nga cứ bay lên mãi cho đến khi đến Mặt Trăng.
Câu chuyện Hằng Nga – Hậu Nghệ trên đã chỉ rõ thế nào là thần bất tử trong quan niệm xưa. “Bất tử” không phải là do dân gian tôn sùng mà thành như cách giải thích ngày nay. Khả năng bất tử là khả năng đặc biệt mà chỉ một số ít các vị thần mới có. Hậu Nghệ đã phải vượt muôn ngàn gian khổ mới đến gặp và xin được thuốc bất tử của Tây Vương Mẫu về.
Khi so sánh câu chuyện của hai vị thần bất tử Hằng Nga – Hậu Nghệ với với các vị thần bất tử nước Nam thì chợt nhận ra đây cũng là chính chuyện Chử Đồng Tử và Tiên Dung. Rõ nhất là liên hệ về ngôn ngữ: HậuChậuChử. Liên hệ này tương tự như trong những từ Hầu (đồng) – Chầu (đồng) – (ca) Trù đều chỉ hình thức xướng ca phục vụ nghi lễ cung đình (triều đình) xưa cả.
Còn có từ Chư hầu, chỉ rõ mối liên hệ Chử – Hậu, là chư hầu của nhà Hạ đã tiếm ngôi (lấy con gái vua mà không được phép).
Hậu Nghệ có công bắn mặt trời, diệt các loài quái vật nên được nhân dân tôn thờ là thần Tông Bố, tổng quản các loài ma quỷ trong thiên hạ. Chử Đồng Tử tu tiên, có được phép cải tử hoàn sinh đi cứu người, chữa bệnh rồi được tôn là Chử Đạo Tổ. Tông Bố thiết Tổ. Như vậy cách gọi Tông Bố Hậu Nghệ trùng cả họ và tên với Chử Đạo Tổ.
Hậu Nghệ là người đã làm gián đoạn nhà Hạ, đuổi Hạ Thái Khang lưu lạc nơi đất Lạc. 40 năm sau nhà Hạ phải tới Thiếu Khang mới lại trung hưng. Truyền thuyết về Chử Đồng Tử cũng kể về vua Hùng tức giận, đem quân đến đánh vợ chồng Chử Đồng Tử – Tiên Dung, thể hiện một cuộc đụng độ đã xảy ra. Việc Chử Đồng Tử lấy Tiên Dung con gái vua Hùng mà không được vua cha đồng ý là chỉ việc Chử Đồng Tử – Hậu Nghệ đã chiếm ngôi của Thái Khang.
Như đã từng xác định, Chử Đồng Tử là vị Tứ bất tử xếp hàng thứ hai sau Tản Viên Sơn Thánh nhưng trước Đổng Thiên Vương. Nghĩa là Chử Đồng Tử ở vào quãng sau Đại Vũ nhà Hạ tới trước thời Chu của Lão Tử. Hậu Nghệ cũng là nhân vật lịch sử ở đúng thời kỳ này. Phép thần trượng lạp (gậy nón) của Chử Đồng Tử cho thấy đây là một nhân vật ở thời kỳ rất sớm trong lịch sử vì gậy nón là hình ảnh của Âm Dương, tức là khi quan niệm Dịch học vẫn còn khá đơn giản.
Hậu Nghệ đi tìm thuốc trường sinh gặp Tây Vương Mẫu cho thuốc tiên. Hậu Nghệ nghĩa là vị Hầu ở xứ Nghệ, cũng là nơi tu hành của Chử Đồng Tử. Chử Đồng Tử đi vào đất Quỳnh Lâm (Nghệ An) gặp lão Phật Quang và được gậy nón, có khả năng cải tử hoàn sinh. Thần tích ở đền Đa Hòa còn kể Chử Đồng Tử lấy thêm một người vợ nữa là Tây Cung công chúa. Vị công chúa này cũng có phép thuật, giúp Chử Đồng Tử chữa bệnh cho nhân dân. Tây Cung công chúa như vậy ở đây tương đồng với Tây Vương Mẫu trong chuyện Hậu Nghệ tìm thuốc bất tử.
Hằng Nga uống thuốc và bất ngờ bay lên tận cung trăng. Còn vợ chồng Chử Đồng Tử và Tiên Dung thì một đêm cũng bay về trời ở đầm Nhất Dạ. Thì ra chị Hằng ở cung trăng lại chính là công chúa Tiên Dung.
Câu đối ở đền thờ Chử Đồng Tử tại Đa Hòa, (Khoái Châu, Hưng Yên) mô tả:
化境是何年自然為洲一夜成澤
奇緑曠千古人間夫婦天上神仙
Hóa cảnh thị hà niên, Tự Nhiên vi châu, nhất dạ thành trạch
Kỳ duyên khoáng thiên cổ, nhân gian phu phụ, thiên thượng thần tiên.
Dịch:
Cảnh hóa đó năm nào, đây bãi Tự Nhiên, một đêm thành đầm trạch
Kỳ duyên trùm thiên cổ, nhân gian chồng vợ, lên trời biến thần tiên.

IMG_7010Hoành phi ở trước chính điện đền Đa Hòa.

Một trong những công tích khác của Hậu Nghệ là đã diệt con mãng xà khổng lồ (con Tu Xà hay Ba Xà) ở hồ Động Đình. Đoạn kể này về Hậu Nghệ rất giống truyền thuyết Việt về Lạc Long Quân diệt ngư tinh. Hồ Động Đình tức là biển Đông. Ba Xà hay Tu Xà đều có nghĩa là con rắn ở phía Đông vì Ba (3) là số chỉ phương Đông trong Hà thư, Tu hay Từ là tính chất từ ái của phương Đông.
Thời Hậu Nghệ là thời Hạ, khi nhà Hạ còn đang ở vùng Động Đình – biển Đông nên chắc chắn vẫn còn được lưu giữ trong truyền thuyết Việt Nam, dưới câu chuyện của vị thần bất tử Chử Đạo Tổ. Những mẩu thần thoại Trung Hoa, càng kể về những sự tích lâu đời thì lại càng có liên hệ trực tiếp với khu vực nước Nam…

Guitarist Fast Eddie, the last remaining member of the classic

cheap jordans for sale aaron carter arrested for alleged dui and drug possession in georgia cheap jordans for sale

cheap adidas It’s personal. We don’t have to prove anything to anybody. (Meeting Arbaaz) makes my son happy, and that makes me happy. In 1992 a war nearby cheap real jordans for sale in Abkhazia broke out. Displaced Georgians fled from the conflict and were given temporary shelter in Tskaltubo unoccupied buildings. Twenty five years later, hundreds of families remain living in these architectural remains of a Soviet past. cheap adidas

cheap jordans china Part time jobs in Essex are becoming harder and harder to find these days. For those who wish to make a little extra money to help cheap girl jordans for sale pay the bills or parents who are only able to work a few hours a week due to cheap jordans kicks sale family commitments, finding this cheap jordans under 50 dollars sort of work is an up hill struggle. Part cheap jordans under 100 dollars time jobs in Essex are not even available at local recruitment cheap jordans under 60 dollars agencies anymore due to the economic down turn.. cheap jordans china

cheap jordans shoes Hi is an Antwerp news report I fed through Google cheap jordan shoes online Translate also the link has a more complete picture that worth a look:The stork began in late March to the nest, which now seems almost off. Lived over fifty years to the cemetery and this I have never experienced, it sounds to a local resident. Come to take pictures, it is almost an attraction. cheap jordans shoes

cheap air jordan The tight market is driving up prices. Home values rose 5.7% in 2015, according to the closely watched Case real jordans for cheap prices Shiller 20 city index. And most economists think prices will keep climbing, at least in the short term: The NAR is calling where to buy cheap jordan shoes for a 4.4% increase in existing home real jordans cheap price prices this year and 3.4% in 2017; other economists and strategists also put 2016 price growth in the 4% to 5% range.. cheap air jordan

cheap yeezys The booking announced Thursday marks the second year in a row the orchestra has landed a major popular star. British pop artist Sting thrilled longtime fans in January, with tickets selling out within hours. Tickets for the gala with Seal go cheap kid jordans for sale on sale to orchestra subscribers Nov. cheap yeezys

cheap jordans from china In the face of repeated questions from the media, Senate Majority Leader Dave Senjem and Deputy Majority Leader Julianne Ortman said they would leave the issue of the ex employee Read More Here fired after Koch stepped down last year to their lawyer. Koch was confronted about an affair she was having with Brodkorb before she resigned. Brodkorb was fired from his job the day after she resigned.. cheap jordans from china

cheap jordans free shipping Edward Allan cheap air jordans men Clarke dead: Last remaining member of classic Motorhead line up dies aged 67 after battling pneumoniaThe sad news of the rocker’s death was announced on the band’s official Facebook pageMotorhead legend Edward Allan Clarke, left, has died at the age of 67. (Image: Getty)Get celebs updates cheap authentic jordans https://www.cheapairmaxshoes2sale.com websites directly to your inboxSubscribeSee our privacy noticeMore newslettersThank you for subscribingWe have more newslettersShow meSee our privacy noticeCould not subscribe, try again laterInvalid EmailMotorhead legend Edward Allan Clarke has died at the age of 67.Guitarist Fast Eddie, the last remaining member of the classic line up, passed away peacefully in hospital on buy cheap jordan shoes online Wednesday after battling pneumonia.The sad news was announced on the band’s official Facebook page.”Ted Carroll (who formed Chiswick Records) made the sad announcement via his FB page, having heard from Doug Smith that Fast Eddie passed peacefully in hospital where he was being treated for pneumonia.”Mystery over Lemmy Kilmister’s millions as Motorhead frontman’s estate is revealed to be significantly less than thoughtGuitarist Phil Campbell said: “JUST HEARD THE SAD where to get cheap jordans NEWS THAT FAST EDDIE CLARK HAS PASSED AWAY. SUCH A SHOCK, HE WILL BE REMEMBERED FOR HIS ICONIC RIFFS AND WAS A TRUE ROCK N ROLLER. cheap jordans free shipping

Cheap jordans After about two minutes, turn it over and cook the other side. When both sides are golden, remove it and put it on the plate. After I cook the first one, I typically turn the oil down to medium to cook the rest. Cockatoo imitates a (formerly) married couple arguingPeaches was owned by a couple that eventually got a divorce and of course, I sure there was a few disagreements. Peaches cheap jordans at foot locker now mimics a couple arguing, even aggressively moving her head as if pointing to the one she is arguing with.The cockatoo in the video may be suffering fromPsittacine beak and feather disease, although the feather loss does not seem to be uniform across real jordan shoes cheap its whole body. Perhaps cheap youth jordans for sale its partial nudity is due cheap jordans for toddlers to feather picking.Judging by the colours in its crest, it is possibly a Major Mitchell cockatoo, but hard to tell in the absence of pinkish belly feathers.My own Sulphur Crested Cockatoo is 46 best cheap jordans years old. Cheap jordans

cheap jordans online Big SpaceX flight today at 1:30 ESTI not sure if this kind of thing interests buy air jordans cheap you, but today SpaceX willbe attempting the first launch of their new Falcon Heavy rocket. This is abig deal! The Falcon Heavy is the most powerful rocket since the Apolloand STS stacks and, if successful, will be the most powerful rocketcurrently operating. The launch window opens at 1:30 PM Eastern timetoday. cheap jordans online

cheap air force Laoise Kelly’s skill and willingness to push the harp’s boundaries, bringing its particular sound alive in new ways, has won her fans and critical where to buy cheap jordan shoes online acclaim, both here and oversease. In 2010, she released two new recordings, ‘Ceis’, a solo harp collection, and ‘The Wishing Well’, a dynamic pairing with Clare fiddle player Michelle O’Brien. Laoise and Michelle will play on Tuesday, July 3, sharing the stage with wire strung harper Paul Dooley and singer Gerry Cullen of the voice squad cheap air force.

We are kind of balancing both these pockets of the markets

There isn’t that traffic problem like there is at large apartment canada goose outlet in usa complexes. There maybe a pool at this roomshare house. There will definitely be more storage.. My reason is that I just don see the point of keeping someone like, say, Charles Manson, alive. Or Bin Laden if he had been captured alive. But I also understand the argument against the DP that it is final and there is the risk of executing an innocent person.

canada goose uk outlet Against that you set of sectors which have underperformed which are primarily energy, commodities and telecom. We are kind of balancing both these pockets of the markets. We still think domestic cyclical from a 2 3 year perspective look interesting but again canada goose outlet jackets as I said because they have seen such a steep run we have to be very selective about where you want to be right now.. canada goose uk outlet

canada goose coats on sale Caught in the middle between the three youngsters and the three, uhhm, oldsters are this past season Bakersfield duo of Laurent Brossoit and Nick Ellis. Is Group VI free agent, while the club retains RFA rights goose outlet canada on Ellis, who had a mediocre second pro season (22 GP, 3.21, .898). The Edmonton native and product of South Side Athletic Club earned first star honours in backstopping the Broncos to a 3 1 lead in the series. canada goose coats on sale

canada goose I have canada goose factory outlet researched this canada goose outlet online uk thoroughly. Trans trenders are a different thing entirely from true trans people. Just because someone claims to be trans doesn mean they actually are. Scared that they would lose their power so the think tanks went to work. Politics 1o1 you can win an election by convincing the voters your opponent is going to raise taxes. And canada goose outlet reviews just to be sure they unleashed a flood of fear, uncertainty and doubt. canada goose

cheap canada goose uk Not that I don like science. But have you kept up on the changes in the textbooks. First all the matter in the universe was canada goose outlet shop collected in a ball 3000 miles across and then it spun really fast and exploded into what we now see. Keyser does not know Mr. Kavanaugh, and she has no recollection of ever being at a party or gathering where he was present with or without Dr. Ford, end quote.” Think about that fact.. cheap canada goose uk

Canada Goose Online Valley heroes have always been rule breakers: Bill Gates willingness to a good idea, Jeff Bezos disregard for epic losses, Elon Musk flouting of the status quo. Being a founder means having the moral flexibility to canada goose outlet sale promote (and raise money for) things that don quite exist yet. When Steve Jobs first showed the iPhone in 2007, his demo was mostly artifice; the device barely worked. Canada Goose Online

canada goose factory sale It not clear what effect this will have on his career. NBC emphasized the damage to the that the news division had acquired, and, after 6 months, during which Williams willbe replaced by someone else, he may not regain his chair. This may well follow him around for the rest of his life.. canada goose factory sale

Canada Goose online This territoriality of traditional skeptics, in addition to the money issue I mentioned above, is what seems to drive many skeptics who don want atheism in their movement. Any other explanations they offer ammount to apologetics.The landscape that is defined by organizations https://www.canadagooseoutletjackets.com canada goose outlet toronto or loosely bound groups of people that directly attack religion has, so far, not been well defined. Atheists, for example, come from very different walks of life and as Weinberg points out they are much like cats, mostly keeping to themselves.The Skeptics Movement has their tradition, mostly innocuous, that seeks to set people straight about superstition. Canada Goose online

Canada Goose Parka Among her new plans: Revamp She She’s canada goose outlet new york city into a “Magic Mike” inspired club called Hammer and Pickle. Come on, canada goose outlet parka that’s funny! This woman is a hoot! She also allows Desna to drum up new business at the pain clinic canada goose outlet store by shooting what turns out to be an extremely bananas TV commercial. Zlata is unpredictable and dangerous, but as a character she’s tremendous fun and a clever tonal contrast to Desna’s far more down to earth personality.. Canada Goose Parka

canadian goose jacket Releases like Beyonc show canada goose outlet toronto factory how major artists are stepping confidently beyond the shellshock zone of the collapsing music industry to define not only their careers but challenge the very definitions of pop. Unabashedly sexual without ever feeling like self exploitation; high art minded and lowdown in its embrace of its maker’s Houston hip hop roots; directly engaged with pop history (hello, Madonna and Janet references) but futuristic in its sheen; personal and explicitly political; feminist and still conventionally super hot. Beyonc, and Beyonc, is all that.1. canadian goose jacket

Canada Goose Coats On Sale I hadn listened to Moral Maze before, but was unimpressed with the format. It takes time to raise a point, then clarify any misunderstandings, then reach a conclusion, but the canada goose black friday sale host and guests are too eager to interrupt and derail the line of argumentation. The result canada goose outlet canada is canada goose outlet black friday an apparently fast moving discussion that sounds terribly intellectual to a casual listener, but actually makes little substantial progress, canada goose outlet uk and whose apparent outcome in the minds of most of the audience is likely to be driven by rhetorical point scoring. Canada Goose Coats On Sale

uk canada goose The rabbit sipped its tea. Its gaze slid in a very un have a peek at this site rabbity way to take in the noisy crowds that swept past the tables, to scan the costumes and body plans of tourists and locals. “Ah, is it that Barcelona is a place for the beautiful and the bizarre, one of the few great cities of the twentieth century whose charm survives canada goose outlet in the modern world? canada goose outlet nyc Could it be that on the side, you and your families are taking official canada goose outlet touchy feely tours through Parc Gell and writing it all off on your expense accounts?” He stared at canada goose outlet online Braun and at Keiko Mitsuri. uk canada goose

canada goose store “Apprehension seems canada goose outlet store uk to exist among the people of the Southern States that by the accession of a Republican Administration their property and their peace and personal security are to be endangered. There has canada goose outlet uk sale never been any reasonable cause for such apprehension. Indeed, the most ample evidence to the contrary has all the while existed and been open to their inspection canada goose store.

Nghê và Lân

Một câu hỏi khá đơn giản nhưng không dễ trả lời: Trong 4 con vật thuộc tứ linh Long Ly Quy Phụng thì con Ly là con Kỳ lân hay con Nghê?
Trước hết xin bàn về con Nghê. Tác giả Trần Hậu Yên Thế cho biết ở Việt Nam hình tượng Nghê có nhiều dạng: sư tử nghê, long nghê, kỳ lân, khuyển nghê… Vậy cuối cùng thì Nghê là con gì? Câu hỏi này thách thức các nhà nghiên cứu mỹ thuật Việt từ thời Pháp tới nay chưa có lời giải. Các chuyên gia đành kết luận: “Nghê là nghê thôi”. Giải thích vậy thì chẳng cho thông tin gì cả. Nói thế thì biết công dụng của con Nghê là gì, ý nghĩa ra sao?
Ca dao về con nghê:

Mỗi người đều có một nghề
Con phượng thì múa, con nghê thì chầu.

Nghê thì chầu”, đó là nghề của con Nghê. Ý của câu ca dao này cho biết nghĩa của từ “nghê” là “chầu”.
Câu ca dao khác:

Bốn cửa anh chạm bốn nghê
Bốn con nghê đực chầu về tổ tông.

Đã là “chầu về tổ tông” thì hiển nhiên phải là “nghê đực”. Có ai cho đàn bà con gái đứng chầu bao giờ…
Với nghĩa như vậy thì có thể nhận ra: Nghê = Ngô = Ngay trong các từ kép “ngô nghê” và “ngây ngô”. Tất nhiên con Nghê không phải với nghĩa là… ngu… Chữ Ngô hay Ngay ở đây có nghĩa là ngay thẳng, ngay ngắn, nghiêm trang. Nghề chuyên môn của con Nghê là “chầu tổ tông” nên nó phải đứng ngay ngắn, nghiêm trang. Cũng vì thế mà nó được gọi là Nghê, cho dù đó là hình sư tử, rồng, kỳ lân hay hình con chó. Cứ con vật nào dùng làm “lính chầu”, “lính gác” ở cổng đình, nóc điện, thềm lăng… thì gọi là Nghê. Nghê là một dạng “kiêu binh” đứng hành lễ ở nơi thờ cúng.
Trong thư tịch Nghê được nhắc đến từ thời Lý ở tấm bia Minh Tịnh tự bi văn tại nghè thôn Tế Độ, xã Hoằng Phúc, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Bia có câu:
阿 逸 多 純 金 色 相 加 敷 座 獅 子 猊 臺.
A Di Đà thuần kim sắc tướng gia phụ tọa sư tử nghê đài.
Các chuyên gia cho rằng “sư tử nghê đài” ở đây nghĩa là đài nghê sử tử. Vậy thì phải phân biệt giữa “sư tử nghê” và sư tử đứng ở cổng đền cổng chùa phổ biến hiện nay như thế nào?
Đoạn minh văn “sư tử nghê đài” đơn giản có thể hiểu là “đài sư tử chầu”, chứ không phải là “đài con nghê sư tử”. Nghê là một hình tượng con vật đứng chầu nghiêm trang ở nơi thờ cúng, không phải chỉ một loài vật cụ thể nào. Vì thế mới có đủ các loại nghê sử tử, nghê rồng, nghê kỳ lân, nghê chó…
Để phân biệt giữa Nghê và Lân nhiều người hiện nay cho rằng con Nghê là loài có móng vuốt, còn Lân là loài móng guốc… Nhưng nếu vậy thử hỏi “kỳ lân nghê” sẽ có móng gì?!
Vì con Nghê thì phải đứng chầu ngay ngắn, nghiêm trang nên tượng mấy con sư tử nhe nanh, mua vuốt, giẫm cầu hiện nay thì không thể gọi là “sư tử nghê” được cho dù cũng là đứng ở cổng đình cổng chùa, cũng là sư tử. Tiêu chí để xác định con Nghê không phải ở chỗ đó là loài gì, chân tay thế nào, mà là ở chức năng đứng chầu và sự nghiêm trang của nó.

IMG_7023

“Ngư nghê” ở đền Đa Hòa.

Ở đền thờ Chử Đồng Tử tại Đa Hòa, chố góc mái thay cho hình con nghê thông thường lại là một con cá quay vào trong. Với quan điểm Nghê chỉ có nghĩa là con vật đứng chầu thì con cá này hoàn toàn có thể gọi là “Ngư nghê”. Như vậy tùy theo người được thờ, hình con Nghê chầu hoàn toàn có thể khác nhau. Đối với những vị tướng thì thường dùng khuyển nghê hay sư tử nghê. Đối với văn quan thì dùng kỳ lân nghê (thực ra là Long mã nghê vì Long mã là con vật biểu tượng của văn chương, cõng ấn nghiên). Đối với các vị vua thì phải dùng Rồng nghê.

IMG_6508Tứ linh ở đình Chèm.

Quay lại với câu hỏi ban đầu về Tứ linh. Khi đã hiểu Nghê nghĩa là con vật đứng chầu thì thấy rõ con Nghê không hề thuộc Tứ linh. Tứ linh là những thần vật, là đối tượng được thờ, chứ không phải đứng chầu như con Nghê.
Trong Tứ linh thì có Ly hay Lân? Phép phiên thiết Hoa văn giải đáp câu hỏi này. Kỳ Lân phản Ly. Tức là “Kỳ lân” chỉ là ghi âm của chữ Ly mà thôi. Gọi là Lân hay Ly đều là về một con vật, một hình tượng cả.
Nếu đã là một con vật thì chắc chắn con Lân phải có nguyên mẫu là một sinh vật sống thực sự. Quy là con rùa, Phượng là loài chim công hay chim trĩ, Rồng có nguyên mẫu là loài bò sát có chân (cá sấu). Nguyên mẫu của con Lân – Ly là loài vật gì?
Ngày nay cả ta và Tàu đều thể hiện Kỳ lân ở dạng loài động vật bốn chân móng guốc, đầu rồng, thân có vảy (xem bức chạm ở đình Chèm). Nhưng như vậy hóa ra Kỳ lân là con Long mã (đầu rồng chân ngựa). Điều này hoàn toàn không phù hợp vì trong Tứ linh thì đã có riêng Long là loài có vảy. Ở vị trí con Ly phải là loài có lông mao.

IMG_6486Cá vượt vũ môn và Long mã ở đình Chèm.

Bài Tứ linh thi, tương truyền là bài thơ làm từ thời Cao Biền, được khắc trên mái đình Chèm (Thụy Phương, Từ Liêm, Hà Nội):
Thụy vật tương toàn hữu tứ linh
Hiếu bằng khắc họa kiến văn minh
Vũ mao lân giáp tề xưng trưởng
Kim bích đan thanh các tiếu hình
Bính nhĩ thần cung phương tích tại
Hoảng nhiên thánh thế mỹ tường trình
Phù trì thượng ngưỡng vô cùng đức
Tái tục phù ê vịnh thái bình.
Dịch:
Vật đẹp trong đời có tứ linh
Hãy xem khắc họa thấy văn minh
Cánh lông mai vảy cùng khoe đẹp
Vàng biếc son xanh đủ mọi hình
Rực rỡ cung thần lưu dấu tốt
Nguy nga đất thánh rạng điềm lành
Chở che ngưỡng vọng bền ân đức
Lại thấy chim ca khúc thái bình!
Bộ tứ “vũ mao lân giáp” cho thấy rõ Kỳ Lân là loài có lông mao vì Phượng có lông vũ, Rồng có vảy cá, Rùa có mai giáp.
Bàn về nguyên mẫu và ý nghĩa của con Lân phải tham khảo bài phong dao Lân chi chỉ (Chân con Lân) trong Kinh Thi (Chu Nam):
Lân chi chỉ
Chân chân công tử
Hu ta lân hề.
Lân chí đính
Chân chân công tính
Hu ta lân hề.
Lân chi giác
Chân chân công tộc
Hu ta lân hề.
Dịch thơ:
Kìa là chân của kỳ lân
Con Văn Vương cũng hậu nhân rõ là
Ôi, như kỳ lân thật mà!
Kìa là trán của kỳ lân
Cháu Văn Vương cũng hậu nhân vô cùng
Ôi, như kỳ lân, một lòng!
Kìa là sừng của kỳ lân
Họ Văn Vương cũng hậu nhân xiết nào
Ôi, như kỳ lân làm sao!
Về con Lân trong bài Lân chi chỉ Chu Hy (thế kỷ 12 thời Nam Tống) chú giải như sau:
Lân, loại thú mình giống con chương, đuôi bò, móng ngựa, thú đứng đầu trong các loài có lông… Chân con lân không đạp lên cỏ tươi, không dẫm lên côn trùng còn sống.
Lân là “thú đứng đầu trong các loài có lông”. Rõ ràng việc thể hiện con Lân ra con Long mã mang vảy cá là sai với nguyên mẫu ban đầu, chỉ là quan niệm mới xuất hiện trong khoảng vài trăm năm trở lại đây.
Bài Lân chi chỉ trong Kinh Thi ca ngợi dòng dõi Văn Vương, có lòng nhân hậu, có thánh đức (con lân không dẫm lên côn trùng, không ăn sinh vật…). Con Lân hay Ly như vậy là con thần thú biểu tượng của nhà Chu.
Theo Lã thị Xuân Thu:
–    Mạnh xuân kỷ (mùa xuân): mặt trời ở phương Giáp Ất (phương Đông)… Động vật tiêu biểu là loài có vảy (Long).
–    Mạnh hạ kỷ (mùa hè): mặt trời ở phương Bính Đinh (phương Nam)… Động vật tiêu biểu là loài chim có lông vũ (Phượng).
–    Mạnh thu kỷ (mùa thu): mặt trời ở phương Canh Tân (phương Tây)… Động vật tiêu biểu là loài thú có lông mao (Ly).
–    Mạnh đông kỷ (mùa đông): mặt trời ở phương Nhâm Quý (phương Bắc)… Động vật tiêu biểu là loài giáp giới (Quy).
Như vậy con Ly – Lân, loài thú có lông mao là động vật tiêu biểu của phương Tây. Bản thân Ly là quẻ trong Hậu thiên bát quái dùng chỉ hướng Tây. Hướng Tây cũng là hướng dựng nghiệp của Văn Vương nên nhà Chu lấy con Lân làm con thần thú, biểu trưng cho nòi giống của mình. Kỳ Sơn là đất gốc tổ của nhà Chu, rất có thể đây là chữ Kỳ trong Kỳ Lân.

Te giacTê giác ở đảo Borneo – Malaysia.

Con vật có lông mao, hình dáng như con hươu (con chương) lớn, có móng guốc như ngựa, đuôi như đuôi bò, không ăn sinh vật (không ăn thịt), có 1 sừng lại biểu tượng cho hướng Tây thì chắc chắn là con… Tê giác. Tê giác trong ngôn ngữ xưa gọi là con Tây, hoàn toàn trùng khớp với định phương vị của con Lân.
Hình tượng con Tây (Tê) đã bắt gặp trong các hiện vật đồ đồng từ thời Thương như chiếc đôn đựng rượu Tiểu Thẩn Du hiện bảo quản tại Bảo tàng nghệ thuật châu Á San Francisco. Đây chính là hình ảnh con Ly – Lân trong Tứ linh xưa.
Vấn đề đáng chú ý là loài Tê giác một sừng chỉ có ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bản đồ phân bố của Tê giác một sừng cho thấy rõ điều này. Đó cũng là lý do vì sao người ở phương Bắc (Trung Quốc) không biết nguyên mẫu con Lân là con Tê giác nên đã biến nó thành một con vật hoàn toàn tưởng tượng (Long mã).

434px-Javan_Rhino_Range.svgPhân bố Tê giác một sừng Rhinoceros sondaicus (Foose và Van Strien, 1997 http://vi.wikipedia.org/wiki/ Tê_giác_Java).

Vì loài Lân – Tê chỉ có ở vùng nóng ẩm (cận nhiệt đới và nhiệt đới) nên… nhà Chu, triều đại dùng biểu tượng con Lân, không thể nào nằm ở tận vùng sa mạc Thiểm Tây ở Hoàng Hà được. Điều này bổ chứng thêm cho nhận định khu vực đất đai của thiên tử Chu phải là vùng Vân Nam – Bắc Việt ngày nay, nơi loài Tê giác trong quá khứ đã từng sinh sống.

Khu vực nước Lỗ, quê hương của Khổng Tử, cũng là nơi có nhiều con Tê vì theo ghi chép trong đời của Khổng Tử có tới 2 lần con Lân xuất hiện. Nước Lỗ như vậy phải nằm ở quãng … nước Lào ngày nay.

Quang Te giac

Quang đựng rượu thời Thương tìm thấy ở Lào.

Theo truyền thống chép sử Trung Hoa, Khổng Tử viết Kinh Thư (Kinh Xuân Thu) đến năm Lỗ Ai Công săn được con Lân thì dừng bút. Tư Mã Thiên chép Sử ký cũng dừng lại khi Hiếu Vũ Đế bắt được con thú một sừng, chân có 5 móng, cho là con Lân. Năm nay, 2014, con Kỳ Lân – Tê – Tây lại hiện nguyên mẫu, nguyên hình. Lịch sử thành văn Hoa Việt hẳn sẽ sang trang mới…

Bước ra từ huyền thoại. Tập 2

Buoc ra tu Huyen thoai Cover part 2 outfilm

ĐÔI LỜI CHIA SẺ CÙNG TÁC GIẢ

Cuốn sách Bước ra từ huyền thoại (Lịch sử nước Nam qua truyền thuyết và tín ngưỡng dân gian) thật hấp dẫn, dễ hiểu. Sách được viết theo lối vừa kể chuyện, vừa dẫn giải như ru ta vào thế giới tâm linh nơi cửa võng đình làng, nơi uy nghiêm điện thờ vàng son rực rỡ câu đối, lung linh ngọn nến mờ tỏa hương trầm, chốn thần thánh uy quyền mà thân thiện, từ bi. Cái gì vượt lên đời thường hóa thành huyền thoại? Đó là những vĩ nhân, những anh hùng có công với dân với nước, những người bảo vệ cho sự bình yên, no ấm và hạnh phúc cho dân. Lịch sử đấy! Rực rỡ ánh hào quang non sông nước Việt.

Chốn Việt điện u linh nhuộm màu huyền bí. Tuy vậy cái cốt lõi vẫn là bóng hình lịch sử. Nhiều ngôi đền đã trở thành di tích lịch sử quốc gia, thậm chí di tích quốc gia đặc biệt như đền Phù Đổng (Bắc Ninh). Những ngôi đền với những câu đối thờ thể hiện tài năng của các bậc danh sĩ, các bậc Nho gia đã gửi cả cái tâm một lòng thờ thánh. Đấy là nơi nhuộm đầy hồn Việt. Đó cũng là chứng cứ có sức thuyết phục được gây dựng từ huyền thoại mà cuốn sách muốn gửi tới bạn đọc. Thật là một cách tiếp cận rất mới, không hàn lâm, bác học, nhưng chân thật, súc tích, rõ ràng.

Người dân Việt ai cũng có chung một nguồn gốc con Rồng cháu Tiên, cùng có chung một đạo thờ cúng tiên tổ. Đạo thờ cúng tổ tiên có quy ước chặt chẽ. Ai ai cũng thờ cúng tổ tiên. Gia đình có ban thờ gia tiên. Họ tộc có đền thờ họ. Xóm làng có điện thờ thành hoàng nơi cửa võng đình làng hay nơi điện thờ đền miếu. Đất nước có đền thờ các anh hùng, các danh nhân văn hóa như Đền Hùng thờ quốc tổ Hùng Vương. Đạo thờ tổ tiên ai ai cũng biết nên dù ở đâu, xa hay gần ngày giỗ tổ, giỗ thánh, giỗ ông bà, cha mẹ tất cả đều nhớ như in trong tâm niệm. Vì thế chốn Việt điện u linh là chốn linh thiêng in bóng hình lịch sử của gia tộc, của dòng họ, là quốc lễ của muôn dân.

Mấy lời sẻ chia cùng tác giả đầy tâm huyết và đồng cảm. Cuốn sách viết ra trong niềm đam mê và học hỏi, chẳng ham một chút danh nào để lại trong tâm. Tất nhiên, người trao chút tâm tình này thấy cần giải bày. Không rõ độ chính xác những nhận định của tác giả trong cuốn sách này là bao nhiêu. Chắc chắn khó lòng trọn vẹn. Người chia sẻ tâm tình chỉ có ước nguyện độ chính xác một phần trăm cho cả chặng đường lịch sử kéo dài hàng ngàn năm nước Việt thì đã thỏa nỗi ước mong cho một cuốn sách rất hay, có tính chất khai sơn phá thạch, động đất động trời, làm lung lay những cách nhìn về Việt sử vốn bị khô cứng đã nhiều năm. Trong khoa học, không có gì là chân lý tuyệt đối, đặc biệt là với khoa học lịch sử. Với cuốn sách này chắc chắn sẽ cần nhiều khám phá lâu dài để trở về với cõi nguyên sơ cách đây hàng ngàn năm khi mà tác giả cuốn sách chưa tồn tại trên thế gian. Nghiên cứu Việt sử, nhất là cổ sử còn nhiều câu trả lời chưa được giải tỏa. Tác giả tuổi đời còn xuân, quỹ thời gian còn dài, hy vọng sẽ còn nhiều khám phá đang chờ ở phía trước.

Nhà nghiên cứu văn hóa và phê bình lịch sử mỹ thuật Khương Huân.

Buoc ra tu Huyen thoai Cover part 2 back

Sách dày 248 trang.

Liên hệ đặt sách theo địa chỉ: bachviet18@yahoo.com

MỤC LỤC

TRUYỀN THUYẾT VÀ LỊCH SỬ
THIÊN NAM ĐẾ THỦY

Người Tuấn kiệt
Nhâm Ngao
Long Hưng
Nam Việt Đế

NAM QUỐC SƠN HÀ

Mũ đâu mâu
Chân Định linh thần
Thừa tướng Lữ Gia
Tam Giang nhị thánh
Bảy quận nước Nam

LỜI THỀ SÔNG HÁT

Tây Lý Vương
Dương Thi Sách
Mẫu vì Dương Vương
Hống Hát họ Trương

NHỮNG ANH HÙNG THỜI LOẠN

Tiền nhân họ Phùng
Nam Giao học tổ
Giao Châu Đặng cư sĩ

ĐẦU VOI PHẤT NGỌN CỜ VÀNG

Tiếp Lạc khai Đinh
Đô Dương Mã bất tiến
Thì chi Đông Hán dám hung hăng
Khu Linh người nước Nam ta
Tây Đồ Di

SÁU TRĂM NĂM LÂM ẤP

Mạnh Hoạch
Nam Triệu
Bia cổ nói
Lưu Phương và Lý Bát Lang

BỐ CÁI ĐẠI VƯƠNG

Tây Hưng đại vương
Khun Borom
Tộc người Thái
Tam vị chúa Mường

GIANG TÂY SỨ QUÂN

Bột Hải triều Nam
Dẹp Lâm Ấp
Gạch Giang Tây

ĐẠI VIỆT ĐẠI HƯNG

Khúc tam vị chủ
Hạt Lý nảy năm cây
Đại Hưng bình bảo
Giữa huyện Phù Hoa

TRUYỀN THUYẾT  ĐINH LÊ

Thời 12 sứ quân
Thủ lĩnh Đinh Bộ
Diễn Châu thái thú
Qua cửa Thần Phù

ĐÔI LỜI CHIA SẺ CÙNG TÁC GIẢ
PHỤ LỤC

Đối chiếu truyền thuyết và lịch sử
Chỉ dẫn di tích và địa danh
Tài liệu tham khảo

Nam thiên Tứ bất tử

Hiện nay thuật ngữ Tứ bất tử được quan niệm là tên gọi chung của bốn vị thánh bất tử trong tín ngưỡng Việt Nam, đó là Tản Viên Sơn Thánh, Phù Đổng Thiên vương, Chử Đồng Tử, và Liễu Hạnh Công chúa. Mỗi vị tượng trưng cho một lĩnh vực đời sống của nhân dân nên được coi là “bất tử”. Ví dụ, Tản Viên Sơn Thánh tượng trưng cho ước vọng chinh phục tự nhiên, chiến thắng thiên tai. Thánh Gióng, hay Phù Đổng Thiên Vương tượng trưng cho tinh thần chống ngoại xâm và sức mạnh tuổi trẻ. Chử Đồng Tử tượng trưng cho tình yêu, hôn nhân, và sự sung túc giàu có. Mẫu Liễu Hạnh tượng trưng cho cuộc sống tinh thần, phúc đức, sự thịnh vượng, văn thơ…
Tuy nhiên… suy nghĩ kỹ thì quan niệm cho rằng dân gian đã “bất tử” hóa những ước vọng của mình vào các vị thần không hẳn đúng. Nếu vậy thì vị thần nào chẳng “bất tử” được. Đúng hơn thì trước hết bản thân những vị thánh này phải có khả năng “bất tử” đã thì mới có thể gọi là thần bất tử.
Một số tài liệu thay vào chỗ của Mẫu Liễu Hạnh là Từ Đạo Hạnh hoặc Nguyễn Minh Không là dẫn chứng cho điều này vì cũng như Mẫu Liễu, Từ Đạo Hạnh và Nguyễn Minh Không liên quan đến việc “hóa sinh” đầu thai. “Bất tử” không phải đồng nghĩa với “bất diệt”. Bất tử nghĩa là “không chết”, đúng với nghĩa đen của nó. Chỉ có các vị thần có thể “cải tử hoàn sinh” hoặc có khả năng chuyển kiếp thì mới được gọi là thánh “bất tử”. Không phải dân gian đã đem mong muốn của mình gửi gắm vào các vị thần mà là hành trạng, khả năng của chính những nhân vật này đã cho phép gọi họ là “bất tử” trong quan niệm dân gian.

Từ nhận thức như vậy ta có thể xem xét từng vị thần trong Tứ bất tử để hiểu tại sao lại gọi họ là những thần bất tử.

Tản Viên Sơn Thánh
Đứng đầu Tứ bất tử là Tản Viên Sơn Thánh vì đây là vị “Đệ nhất phúc thần” nước Nam. Tản Viên Sơn Thánh cũng là nhân vật có xuất xứ lâu đời nhất trong số các vị thần bất tử được nói đến. Sự tích của Tản Viên bắt đầu từ thủa Hồng Bàng dựng nước. Theo thần tích đền Và (Sơn Tây) thì Tản Viên đã nhận được cây gậy thần đầu sinh đầu tử của Thái Bạch tử vi thiên tướng trên núi Tản. Từ đó Tản Viên xưng là Thần sư, đi cứu độ nhân gian, dùng gậy thần cứu sống được con rắn là con của Long Vương Động Đình. Khi xuống thăm Long Cung Tản Viên lại được thêm cuốn sách ước có phép nhiệm màu thay đổi trời đất… Chính vì có những phép thuật này mà Tản Viên Sơn Thánh đã được gọi là thần bất tử.

P1020264Nghi môn Nam cung Tản Viên (Ao Vua).

Câu đối ở đền Và (Sơn Tây), là Đông cung của Tản Viên nói tới những phép thuật của thần:
西傘東宫此地廷遊傳異蹟
左書有仗参天神化福同人
Tây Tản Đông cung, thử địa đình du truyền dị tích
Tả thư hữu trượng, tham thiên thần hóa phúc đồng nhân.
Dịch:
Núi Tản bên Tây, cung điện bên Đông, vua ngao du đất này lưu truyền tích lạ
Sách cầm bên trái, gậy mang bên phải, thần biến hóa cùng trời tạo phúc chúng dân.
Như đã từng xác định, gậy thần sách ước của Tản Viên thực chất là Hà đồ Lạc thư của người Việt, trong đó bao hàm đạo Âm dương (sinh tử), Trời đất (Hà – Lạc). Nhờ những kiến thức khoa học này ở thủa bình minh của dân tộc mà Tản Viên Sơn Thánh đã quy tụ được các bộ tộc ở vùng Nam Giao (2 anh em Cao Sơn, Quý Minh), trị thủy thắng lợi. Thánh Tản do vậy đã trở thành vị thần bất tử đầu tiên của người Việt.

Ca dao:

Nhất cao là núi Tản Viên
Thứ ba Tam Đảo, thứ nhì Độc Tôn.

So về độ cao thực tế thì núi Tản rõ ràng là thấp hơn núi Tam Đảo. Việc xếp thứ hạng ở đây như vậy là xếp thứ hạng của 3 vị thần ở 3 ngọn núi này. Tản Viên đứng đầu ở núi Tản. Núi Tam Đảo là địa bàn của Cao Sơn (bộ tộc Lang Tiên Thị của Tây Thiên quốc mẫu). Độc Tôn như vậy phải ứng với Quý Minh, là dòng dõi của vua Hùng Đế Minh, đóng tại núi Nghĩa Lĩnh (Phú Thọ).

Chử Đạo Tổ
Câu chuyện về Chử Đồng Tử và Tiên Dung công chúa được tóm tắt trong câu đối ở đền Đa Hòa (xã Bình Minh, Khoái Châu, Hưng Yên):
淳孝格天沙渚幔帷成異遇
至誠通聖瓊林杖笠契真傳
Thuận hiếu cách thiên, Sa Chử mạn duy thành dị ngộ
Chí thành thông thánh, Quỳnh Lâm trượng lạp khế chân truyền.
Dịch:
Hiếu thuận động tới trời, bãi Chử màn che thành kỳ ngộ
Thành chí thông tận thánh, Quỳnh Lâm gậy nón tiếp chân truyền.
Chử Đồng Tử vì hiếu thuận với cha nên đã kỳ ngộ gặp được Tiên Dung ở bãi Tự Nhiên. Sau đó nhờ thành tâm học đạo đã được tiên ông truyền cho phép màu ở núi Quỳnh Lâm. Phép màu của Chử Đồng Tử là “trượng lạp”, tức là cây gậy và chiếc nón thần. Theo thần tích đền Đa Hòa thì Chử Đồng Tử “học được tiên thuật, có thể cải tử hoàn sinh”, đã cứu sống nhiều người dân.
Một lần nữa ta thấy lý do để gọi Chử Đồng Tử là thần bất tử chính là ở phép cải tử hoàn sinh này. Gậy và nón cũng là hình ảnh của vuông – tròn, âm – dương. Thần tích ở Đa Hòa còn kể tại đây có vị thần Cá (thần Dí) đã vật chết voi của nhà vua, nhưng khi được yêu cầu làm voi sống lại thì không làm được, bởi “phép cải tử hoàn sinh chỉ có Tản Viên Sơn Thần và Đức thánh Chử Đồng Tử là làm được…”. Điều này cho thấy không phải “thần” nào cũng có thể “cải tử hoàn sinh”. Chỉ có 2 vị thần bất tử là Tản Viên Sơn Thánh và Chử Đồng Tử là có phép thuật này.
Chử Đồng Tử còn lấy người vợ thứ là Tây Cung công chúa. Câu đối ở đền Đa Hòa:
東土降生三顯聖
南邦不死四靈神
Đông thổ giáng sinh tam hiển thánh
Nam bang bất tử tứ linh thần.
Dịch:
Đất Đông giáng sinh ba hiển thánh
Nước Nam bất tử bốn linh thần.

IMG_7029Đền Đa Hòa ở Khoái Châu, Hưng Yên.

Ba người (Chử Đồng Tử, Tiên Dung, Tây Cung công chúa) dùng phép thuật của mình cứu dân, xây dựng lâu đài, để rồi một đêm cùng bay về trời. Câu đối ở đền Đa Hòa:
化境是何年自然為洲一夜成澤
奇緑曠千古人間夫婦天上神仙
Hóa cảnh thị hà niên, Tự Nhiên vi châu, nhất dạ thành trạch
Kỳ duyên khoáng thiên cổ, nhân gian phu phụ, thiên thượng thần tiên.
Dịch:
Cảnh hóa đó năm nào, đây bãi Tự Nhiên, một đêm thành đầm trạch
Kỳ duyên trùm thiên cổ, vợ chồng nhân gian, lên trời biến thần tiên.
Thần tích Đa Hòa chép: “Cả ba vị từ đó đi thành tiên thành thánh, hóa sinh bất diệt, được xếp vào hàng thứ hai trong Tứ bất tử của nước Việt ta”.
Việc xác định vị trí thứ hai trong Tứ bất tử thuộc về Chử Đồng Tử khá quan trọng vì vị trí này thường bị chép cho Phù Đổng Thiên Vương. Xét trong Tứ bất tử thì người càng có vị trí cao thì khả năng phép thuật linh ứng càng cao. Điều quan trọng hơn là thời điểm xuất hiện của người đó càng sớm trong chiều dài lịch sử. Sau Tản Viên ở thời Hồng Bàng, truyền tích Chử Đồng Tử hay Chử Đạo Tổ đã cho thấy sự ra đời rất sớm của Đạo Giáo (đạo thần tiên) ở Việt Nam. Tứ bất tử thực ra là 4 nhân vật chính, đánh dấu những mốc trong quá trình hình thành và phát triển Đạo Giáo của người Việt ở nước Nam.

Đổng Thiên Vương
Theo quan niệm hiện tại thì Thánh Gióng, cậu bé làng Phù Đổng cưỡi ngựa sắt đánh thắng giặc Ân là một trong Tứ bất tử. Tuy nhiên, khi xét quan niệm về thần “bất tử” là những vị thần có phép màu nhiệm, có sinh hóa, có liên quan đến đạo thần tiên (Đạo Giáo) thì nhân vật Thánh Gióng hoàn toàn không phù hợp là thần bất tử. Thánh Gióng không có phép màu nào, dùng sức khỏe đánh giặc. Đánh thắng giặc xong là thần “hóa”, bay về trời ở núi Sóc… và không quay trở lại nữa. Như vậy sao có thể gọi là thần “bất tử”?
Ở đây các học giả đã có sự nhầm lẫn do… mặt chữ. Vị thần bất tử thứ ba là Đổng Thiên Vương, chứ không phải Phù Đổng Thiên Vương. Phù Đổng thiết Phổng hay Bổng, chỉ Thánh Gióng. Còn Đổng Thiên Vương là Huyền Thiên Đại Thánh. Đền thờ Huyền Thiên Đổng Thiên Vương nằm ở làng Bộ Đầu (xã Thống Nhất, Thường Tín, Hà Nội).
Câu đối ở Huyền Thiên quán tại làng Ngọc Trì (Thạch Bàn, Gia Lâm, Hà Nội), đối diện bên kia sông với đền Bộ Đầu:
南交有國自鴻庞歷陳黎迄今刧局贏輸靈氣依依騰宇宙
北方之星日玄武中天地而立纒度经緯神光赫赫鎭龜蛇
Nam Giao hữu quốc tự Hồng Bàng, lịch Trần Lê hất kim, kiếp cục doanh thâu, linh khí y y đằng vũ trụ
Bắc phương chi tinh nhật Huyền Vũ, trung thiên địa nhi lập, triền độ kinh vĩ, thần quang hách hách trấn quy xà.
Dịch:
Nam Giao lập nước từ Hồng Bàng, trải Trần Lê tới nay, kiếp cuộc thắng thua, linh khí y nguyên bay vũ trụ
Phương Bắc là sao thời Huyền Vũ, giữa trời đất mà nên, bao trùm ngang dọc, ánh thần hiển hách trấn rắn rùa.

Ngoc TriTrấn Vũ quán ở Ngọc Trì, Gia Lâm.

Cũng theo sự tích ở Ngọc Trì thì Huyền Thiên nhiều lần giáng sinh, tu hành, từ đó có phép thuật trấn yêu ma các động. Còn Huyền Thiên ở đền Sái (Đông Anh) là người đã giúp Thục An Dương Vương xây thành Cổ Loa. Núi Sái là núi Thất Diệu – Vũ Đương, nơi Huyền Thiên – Lão Tử đã tu luyện thành danh. Câu đối ở đền Sái:
自蜀朝顯蹟于兹佛界峙神宫宸極髙瞻星北拱
爲曜嶺揚靈之最民風存帝典福壽齊祝月東來
Tự Thục triều hiển tích vu tư, Phật giới trĩ thần cung, thần cực cao chiêm tinh Bắc củng
Vi Diệu lĩnh dương linh chi tối, dân phong tồn đế điển, phúc thọ tề chúc nguyệt Đông lai.
Dịch:
Từ triều Thục hiển tích tới khi, giới Phật vững cung thần, đài cực cao xem sao Bắc vái
Giúp núi Diệu tỏ linh hết mức, lệ dân lưu sự đế, phúc thọ chỉnh khấn trăng Đông về.
Huyền Thiên không ai khác chính là Lão Tử, vì Huyền Thiên hay Huyền Nguyên là tên sắc phong của nhà Đường cho Lão Tử. Lão Tử, vị giáo chủ Đạo giáo, chuyên về thuật trường sinh bất lão (được tôn phong là Thái Thượng Lão Quân), có phép màu trấn yểm yêu quỷ, quy xà nên Huyền Thiên Đổng Thiên Vương là một thần bất tử hoàn toàn hợp lý. Chú ý thì có thể thấy phép thuật của Đổng Thiên Vương hạn chế hơn so với Chử Đạo Tổ. Trong khi Chử Đồng Tử có thể cải tử hoàn sinh, tham dự vào huyền cơ thiên địa, thì phép thuật của Đổng Thiên Vương chỉ hạn chế ở khả năng chữa bệnh, diệt yêu trừ quỷ, chỉ trường sinh hay hóa sinh chứ không cải tử hoàn sinh được. Vì thế xếp Đổng Thiên Vương ở vị trí thứ ba trong Tứ bất tử sau Chử Đạo Tổ.
Đổng Thiên Vương – Lão Tử đã giúp vua Chu (Thục) xây thành Đông Đô (Cổ Loa) vào lúc giao thời Tây và Đông Chu. Chử Đạo Tổ như vậy phải là nhân vật trước thời kỳ này, vào thời Tây Chu hoặc thời Thương. Tuy định vị được thời gian của Chử Đồng Tử nhưng vấn đề Chử Đồng Tử là nhân vật lịch sử nào vẫn là một câu hỏi cần tiếp tục được tìm hiểu.
Bắt đầu từ vị thần bất tử thứ ba Đổng Thiên Vương ta thấy xuất hiện thông tin về đạo Phật. Lão Tử được coi trong một thân là thánh thần tiên phật như câu đối ở đình Thổ Hà (Việt Yên, Bắc Ninh):
等釋迦仁濟群生佛法千古神仙千古
與孔聖功垂萬世春秋一經道德一經
Đẳng Thích Ca nhân tế quần sinh, Phật pháp thiên cổ thần tiên thiên cổ
Dữ Khổng thánh công thùy vạn thế, Xuân Thu nhất kinh Đạo Đức nhất kinh.
Dịch:
Sánh Thích Ca nhân nghĩa giúp chúng sinh, Phật pháp nghìn kiếp thần tiên nghìn kiếp
Cùng Thánh Khổng công đức trùm vạn thế, Xuân Thu một kinh Đạo Đức một kinh.
Quan niệm về luân hồi, chuyển kiếp đầu thai cũng là quan niệm của đạo Phật. Đạo giáo nói đến tu tiên, trường sinh bất lão và cải tử hoàn sinh chứ không đầu thai. Lão Tử ban đầu là một nhân vật trường sinh bất lão, luyện tiên đan (Thái Thượng Lão Quân). Sang đến hình ảnh Huyền Thiên mới thêm việc chuyển kiếp theo quan niệm đạo Phật.
Huyền Thiên là vị thần trấn phương Bắc rất rõ. Trong khi đó Thánh Gióng lại là thần trấn phương Nam với khả năng cưỡi ngựa phun lửa (tượng trưng của phương Nam) và lấy núi Sóc làm nơi hóa (Sóc phương là phương Nam). Nam Bắc bị đảo lộn nên thành ra Thánh Gióng bị gọi nhầm thành thần bất tử. Việc chỉnh lại vị trí Đổng Thiên Vương trong Tứ bất tử cho phép nhận diện đúng hơn về bản chất của quan niệm này.

Liễu Hạnh Thánh Mẫu
Khả năng hóa sinh nhiều lần và trong một ngôi gồm cả thánh thần tiên Phật thấy rõ hơn ở thánh mẫu Liễu Hạnh. Câu đối ở phủ Bóng (Vụ Bản, Nam Định):
仙而佛聖而神事有萬奇留越史
崇以南嵬以北跡傳千古記南書
Tiên nhi Phật, thánh nhi thần, sự hữu vạn kỳ lưu Việt sử
Sùng dĩ Nam, ngôi dĩ Bắc, tích truyền thiên cổ ký Nam thư.
Dịch:
Tiên là Phật, thánh là thần, sự có vạn kỳ lưu sử Việt
Tôn ở Nam, ngôi ở Bắc, tích truyền thiên cổ chép sách Nam.
Hay câu đối ở lăng mộ Mẫu Liễu tại Vụ Bản nói về khả năng hóa sinh, chuyển thể của thánh.
五百餘年神故化
再三轉世聖而仙
Ngũ bách dư niên thần cố hóa
Tái tam chuyển thế thánh nhi tiên.
Dịch:
Năm trăm năm lẻ thần vẫn hóa
Ba lần chuyển thế thánh là tiên.

IMG_4413Lăng mộ Liễu Hạnh ở Phủ Giầy, Nam Định.

Khả năng tái sinh tuy là “bất tử” nhưng so với “thuật trường sinh bất lão” thì còn kém hơn một bậc vì tái sinh tức là vẫn phải chết rồi mới sống lại được ở thân thể khác. Nghĩa là vẫn chưa thoát được vòng “luân hồi” của đạo Phật. Còn người trường sinh bất lão thì đã thoát khỏi sự chi phối của luân hồi, có thể tham dự vào cơ trời.

Mẫu Liễu được tôn sùng vì trong các lần chuyển hóa đều thể hiện là người có “hiếu, trinh, từ”.
勝蹟肇仙鄉而聖而神而佛
靈聲振越甸惟慈惟孝惟貞
Thắng tích triệu Tiên hương, nhi thánh nhi thần nhi phật
Linh thanh chấn Việt điện, duy từ duy hiếu duy trinh.
Dịch:
Thắng tích mở Tiên Hương, là thánh là thần là phật
Linh thiêng vang Việt điện, bởi lành bởi hiếu bởi trinh.
Còn phép thuật cụ thể của Mẫu là gì thì không được đề cập đến. Có thể thấy khả năng của Mẫu Liễu hạn chế hơn nhiều so với Huyền Thiên Đổng Thiên Vương. So về thời gian xuất hiện và năng lực thì Mẫu Liễu Hạnh xếp hàng cuối trong Tứ bất tử là đúng, cho dù Liễu Hạnh là Mẫu chủ của Địa phủ trong đạo Tứ phủ.

Để tóm tắt lại về Tứ bất tử nước Nam xin đọc câu đối ở đền Đa Hòa:
碧漢飛昇桂郊四之一
玄幾参賛天地二可三
Bích hán phi thăng Quế Giao tứ chi nhất
Huyền cơ tham tán thiên địa nhị khả tam.
Dịch:
Bay lên dòng Bích Hán, Quế Giao bốn là một
Tham dự vào huyền cơ, trời đất hai như ba.
Như vậy thần bất tử là những vị thần của Đạo Giáo, có phép tiên có thể cải tử hoàn sinh hay đầu thai chuyển kiếp. Tứ bất tử là tập hợp các vị thần này, thể hiện quá trình phát triển của đạo thần tiên ở Việt Nam. Thứ tự và vị trị của Tứ bất tử được sắp xếp như sau:
–    Đứng đầu là Tản Viên Sơn Thánh, người có gậy thần sách ước, có khả năng cải tử hoàn sinh, là người đã tập hợp các bộ tộc Việt chiến thắng thiên tai trong thời kỳ dựng nước. Phương hướng của Tản Viên là hướng Tây (Tây Tản).
–    Thứ hai là Chử Đạo Tổ, cũng là người nắm được thuật Âm dương, có bảo bối là gậy nón, có khả năng cải tử hoàn sinh. Chử Đạo Tổ có khả năng là một đạo sĩ vào thời Thương hoặc Tây Chu. Chử Đồng Tử là thần nắm hướng Đông (Đông thổ).
–    Xếp thứ ba là Đổng Thiên Vương Huyền Thiên Lão Tử, là giáo chủ Đạo giáo, trường sinh bất lão với cuốn Đạo đức kinh, có khả năng trừ yêu dẹp quỷ, trấn quy xà. Lão Tử là người đã giúp vua Chủ An Dương Vương xây thành Cổ Loa vào đầu thời Đông Chu. Đổng Thiên Vương là người trấn phương Bắc (Huyền phương).
–    Cuối cùng là thánh mẫu Liễu Hạnh, thần chủ của Địa phủ trong Tứ phủ, có khả năng tái sinh nhiều lần, đắc đạo thánh thần tiên phật, nổi danh hiếu trinh từ ở thời Lê. Liễu Hạnh là người thành Nam (Nam Định), nắm giữ phương Nam.

It seems to me that Fodor simply does not understand the entire

When dining outside of your resort official canada goose outlet package, take a close look at the bill to see if a tip has been included. If not, leave a tip of 15 to 20 percent, based on level of service. If you use a travel guide, tip about $25 to the guide and $10 to the driver at the end of the tour..

canada goose black friday sale World War II began on September 1, 1939, when the Nazis invaded Poland. canada goose outlet black friday But, roll back one single day, when Hitler justified said invasion by beaming a heaping load of horse shit across Germany’s airwaves. See, the Fuhrer had a hideously mutated hard on to invade Poland for quite some time, but he canada goose outlet uk also had that whole “convincing the German populace that he was not, in fact, evil incarnate” thing to worry about. canada goose black friday sale

canada goose uk shop So behaviorist psychologists used convenient test animals like rats, pigeons, and macaques and generalized across all species from there. look at here now Fodor is famous for arguing for the computational theory of mind: to give an account of learning in an animal is to posit data structures and algorithms that take it from input stimuli to the fixation of its beliefs. When Fodor says there is no general theory of learning, he means that the algorithms employed by species X may well not be those employed by species Y.It seems to me that Fodor simply does not understand the entire canada goose outlet store concept of modelling and prediction in science.Yes, all of reality is just one damn thing after canada goose outlet in usa another, but if you examine what happened and make a model, you can use that model to predict what damn thing will happen in the future.Put in another domain, Fodor is saying that things in space just move hither and thither. canada goose uk shop

canada goose coats Unfortunately, these explanations did not account for all the observed behaviors of the planets. Most noticeably, the size of a planet’s retrograde loop (especially Mars) were sometimes smaller, and larger, than expected. To alleviate the problem, Ptolemy developed the equant a geometrical tool located near the center of a planet’s orbit that causes it to move at canada goose outlet uk sale a uniform angular speed.. canada goose coats

canada goose store Sierra would have liked the opportunity to change first, before facing Mrs. Case, but she wasn sure if the woman had heard her, or the crinkling of her diaper and the plastic sheet as she moved, and she didn want her to get suspicious, so canada goose outlet she forced herself to call, in morning, Sierra! Mrs. Case said, stepping in and staring down at the babysitter. canada goose store

canadian goose jacket Examining your breasts is perfectly normal and routine for women. It’s built into the lives of every woman I know. She knows she has to do that. For a long time canada goose outlet sale now, I’ve been calling on the Democratic Party to go through the same soul searching exercise that Republicans did in 2013 after losing a presidential election. The GOP, back then, put out an “autopsy” or “post mortem” document which examined why they canada goose outlet canada lost and offered suggestions for improving the party’s chances in the future. Democrats, I thought, would canada goose outlet online have been well served by goose outlet canada the same sort of self examination after 2016, but it never actually appeared from the national party. canadian goose jacket

Canada Goose Jackets For the most part, everyone was excited. There was a lot of press at the time around the “green rush,” so they understood there was a market opportunity, but I could canada goose outlet shop tell they thought I was crazy for leaving canada goose outlet jackets the comfort of Wall Street. For me, it was more important to make some sort of impact, create some jobs and actually contribute to society canada goose outlet reviews in some small way.. Canada Goose Jackets

cheap canada goose uk “To me, canada goose outlet online uk he’s giving you a message here. First of all, he’s introduced the idea. He’s experimented with it. Nothing in this section shall be construed to promote or discriminate against any religious or nonreligious doctrine, promote or discriminate against a particular set of religious beliefs or nonbeliefs, or promote or discriminate canada goose outlet new york city against religion or nonreligion.2. That no later than August 1, 2014, the Board of Education shall notify each division superintendent of the provisions of this act. Each division superintendent shall notify all employees of the local school board of the provisions of this act by the first day of the2014 2015school year.I wouldn be too sure. cheap canada goose uk

Canada Goose Online Therefore, rehearsal for Simon was four hours behind schedule and even then “it didn’t sound right,” Simon said. It was Paul Simon’s brother, Ed, who encouraged Paul not to worry about the day’s mishaps. “My brother canada goose outlet toronto factory Ed is my favorite person in the world,” Paul said. Canada Goose https://www.haydar-furniture.com canada goose outlet sale Online

Canada Goose sale Recent molecular data, including two new genome studies (Wang et al. 2013, Shaffer et al. 2013; see Gilbert and Corfe 2013), have supported earlier molecular studies (including one of my own) in placing turtles among the Diapsida, and canada goose outlet nyc indeed, well within the Diapsida, as the sister group of the extant archosaurs. Canada Goose sale

Canada Goose online No hate material, submissions or comments, will be accepted. Racism is an instantly, permanently bannable offense. This rule does not preclude spirited debate canada goose black friday sale and intense criticism; however, threads that have gone beyond the scope of debate and devolved to canada goose jacket outlet the point of only personal attacks will be subject to the issuing of warnings or bans. canada goose factory outlet Canada Goose online

Canada Goose Coats On Sale MSI is known throughout the enthusiast crowd for its many years of quality and high performance products. The company continues to carve a path through the sea of high performance computing, using a mix of technological and design prowess to deliver some of the best overclocking capable products on the market. With their Core i7 capable boards, canada goose outlet parka MSI has chosen to push the envelope even further, matching feature packed solutions with the normal MSI technological flair that we all come to know and love Canada Goose Coats On Sale.